Wystawa fotografii „Tyski Klub Fotograficzny KRON. Śląsk 1978–1983” w Muzeum Miejskim w Tychach

Muzeum Miejskie w Tychach zaprasza na wys­tawę fotografii „Tys­ki Klub Fotograficzny KRON. Śląsk 1978–1983“. Wernisaż odbędzie się 22 wrześ­nia 2023 roku o godz. 18.00 w siedz­i­bie Muzeum Miejskiego w Tychach, Stary Mag­is­trat, pl. Wol­noś­ci 1. Wys­tawa czyn­na: 22 wrześ­nia 2023–5 sty­cz­nia 2024 wtorek, śro­da: 9.00–15.00, czwartek, piątek, sob­o­ta: 10.00–19.00. Wstęp wolny.

Pier­wsza kry­ty­cz­na wys­tawa Tyskiego Klubu Fotograficznego KRON. Dzi­ałał przy Zakład­owym Domu Kul­tu­ry „Teatr Mały” Fab­ry­ki Samo­chodów Małoli­trażowych Biel­sko-Biała Zakład nr 2 w Tychach w lat­ach 1976–1983. Gru­pa rozwiąza­ła się 40 lat temu. To także pier­wsza wspól­na wys­tawa grupy od 1983 roku.

Jej trzon tworzyli: Michał Cała (ur. 1948), Tadeusz Klu­ba (ur. 1951), Krzysztof Pilec­ki (ur. 1958), Hen­ryk Rączkows­ki (1952–2008), Mieczysław Wielom­s­ki (1948–2018) i Zbig­niew Zalews­ki (ur. 1951). Wszyscy rozwinęli indy­wid­u­alne kari­ery, jako członkowie ZPAF, fotore­porterzy, nauczy­ciele fotografii czy fotografowie kra­joz­naw­cy, dorobek grupy jed­nak, który ode­grał w ich życiu twór­czym rolę kluc­zową, przez lata pozostawał rozpros­zony i niezbadany.

Krót­ka i wymow­na nazwa to pomysł Mieczysława Wielom­skiego, założy­ciela Klubu – kron to szkło tech­niczne charak­teryzu­jące się dużą prze­jrzys­toś­cią, stosowane w mikroskopach, lor­netkach, aparat­ach fotograficznych.

Członkowie tego kolek­ty­wu na przełomie lat 70. i 80. XX wieku doku­men­towali Śląsk – kolonie robot­nicze i familo­ki, częs­to tuż przed wyburze­niem (Kaufhaus w Rudzie Śląskiej czy Mar­tin­schacht w Świę­tochłow­icach), fotografowali hałdy i tere­ny prze­mysłowe (np. w Bytomiu, Chor­zowie, Katow­icach, Rudzie Śląskiej, Ryb­niku, Świę­tochłow­icach i Zabrzu), ale też ludzi w tym kra­jo­bra­zie. Nazy­wali siebie „młody­mi gniewny­mi”, sil­ną inspirację czer­piąc z kina bry­tyjskiego nowej fali lat 60. XX wieku. Stali w kon­trze do ofic­jal­nych fotografii pub­likowanych w prasie. Ich zdję­cia wyróż­ni­a­ją się tem­atem, stylem i kry­ty­cyzmem. Maw­iali, że Śląsk był ciem­ny, czarny, smolisty i takie też były ich fotografie.

Na wys­taw­ie, której kura­tora­mi są Eweli­na Laso­ta i Michał Łuczak, prezen­tu­je­my blisko 70 prac – zarówno współczes­nych wydruków, jak i ory­gi­nal­nych odbitek ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Tychach. To pier­wsza pró­ba opra­cow­a­nia rozpros­zonego dorobku KRONU, która przy­wraca im ważne miejsce w his­torii pol­skiej fotografii, uzmysław­ia­jąc aktu­al­ność pode­j­mowanych tem­atów, bo już kil­ka dekad temu dostrzegli kon­sek­wenc­je pro­cesów, z który­mi cią­gle się mierzymy.

Celem jest także skon­fron­towanie autorskiej i ofic­jal­nej / pro­pa­gandowej wiz­ji regionu oraz reflek­s­ja nad manip­u­la­cyjną / imag­i­na­cyjną siłą fotografii. To propozy­c­ja wys­taw­i­en­nicza nie tylko dla osób zain­tere­sowanych fotografią doku­men­tal­ną, ale porusza­ją­ca ważne wąt­ki związane z trans­for­ma­cją Górnego Śląs­ka – kra­jo­brazu prze­mysłowego i postin­dus­tri­al­nego – i wiążą­cych się z nim kwestii społecznych, eko­log­icznych czy eko­nom­icznych, pokazu­ją­ca ich wagę i aktualność.

Wys­taw­ie będzie towarzyszył bezpłat­ny pol­sko-ang­iel­s­ki kat­a­log (wer­s­ja papierowa i elek­tron­icz­na) – dofi­nan­sowany ze środ­ków Min­is­tra Kul­tu­ry i Dziedz­ict­wa Nar­o­dowego w ramach pro­gra­mu „Wspieranie dzi­ałań muzeal­nych“. Towarzyszył też będzie cykl „Sze­ro­ki kąt“, na który składa­ją się spotka­nia i warsz­taty, w tym oprowadza­nia po wys­taw­ie (np. dla osób ze szczegól­ny­mi potrze­ba­mi – z tłu­macze­niem na pol­s­ki język migowy, czy dla osób niewidomych i słabowidzą­cych) – dofi­nan­sowane ze środ­ków Min­is­tra Kul­tu­ry i Dziedz­ict­wa Nar­o­dowego w ramach pro­gra­mu Nar­o­dowego Cen­trum Kul­tu­ry: Kul­tura – Inter­wenc­je. Edy­c­ja 2023.

Twór­cy biorą­cy udzi­ał w wystawie:

Fot. Michał Cała

Michał Cała (ur. 1948) – członek KRONU (1978–1983) oraz Okręgu Śląskiego Związku Pol­s­kich Artys­tów Fotografików (od 1983), absol­went Politech­ni­ki Warsza­wskiej (Wydzi­ał Mechan­iczny Ener­gety­ki i Lot­nict­wa), w lat­ach 1975–1992 doku­men­tował śląs­ki kra­jo­braz prze­mysłowy, w efek­cie czego pow­stał najważniejszy w jego dorobku cykl czarno-białych fotografii Śląs­ka. Zdoby­w­ca wielu nagród, m.in. Grand Prix na Bien­nale Kra­jo­brazu Pol­skiego w Kiel­cach (1979, 1983). Jego fotografie były pub­likowane w albu­mach: „Antolo­gia fotografii pol­skiej 1839–1989” (Biel­sko-Biała: Lucrum, 1999), „Pol­s­ka fotografia w XX wieku” (Warsza­wa: ZPAF, 2007), „Śląs­ka Fotografia Artysty­cz­na” (Katow­ice: Fun­dac­ja Wiel­ki Człowiek, 2019). Autor indy­wid­u­al­nych albumów: „Śląsk” (Kraków: Gale­ria Zderzak, 2006), „Śląsk i Gal­ic­ja” (Kraków: Muzeum His­torii Fotografii, 2015). Od 2017 roku jest reprezen­towany przez MMX Gallery w Londynie.


Fot. Tadeusz Kluba

Tadeusz Klu­ba (ur. 1951) – instruk­tor fotografii w Spółdziel­czym Domu Kul­tu­ry „Tęcza” w Tychach (1974–1976), członek KRONU (1976–1983) oraz Katow­ick­iego Towarzyst­wa Fotograficznego (1978–1981), fotore­porter „Sol­i­darnoś­ci Jas­trzę­bie” (1981–1982). Po inter­nowa­niu w stanie wojen­nym wyemi­grował do Francji (1983). Fotore­porter dzi­en­ni­ka „Sud Ouest” (1983–2014), współpra­cow­ał z wielo­ma agenc­ja­mi fotograficzny­mi (AFP, Maxppp, Visu­al, EPA) oraz wydawnict­wa­mi (m.in. Gal­li­mard, Albin Michel). Jego zdję­cia były pub­likowane w prasie fran­cuskiej (m.in. „Le Monde”, „Libéra­tion”, „Le Figaro”, „République des Pyrénées”, „Le Parisien”).


Fot. Krzysztof Pilecki

Krzysztof Pilec­ki (ur. 1958) – akty­wny uczest­nik prac Tyskiego Klubu Fotograficznego KRON (1976–1983), Grupy Twór­czej HARD, Katow­ick­iego Towarzyst­wa Fotograficznego, Grupy 999; członek Okręgu Śląskiego Związku Pol­s­kich Artys­tów Fotografików (od 1985). Nauczy­ciel fotografii, związany z Akademią Sztuk Pięknych w Katow­icach (1992–1995), Wydzi­ałem Radia i Telewiz­ji Uni­w­er­syte­tu Śląskiego w Katow­icach (2008–2018), aktu­al­nie z Cen­trum Ksz­tałce­nia Zawodowego i Ustaw­icznego w Jaworznie.


Fot. Hen­ryk Raczkowski

Hen­ryk Rączkows­ki (1952–2008) – członek KRONU (1976–1983) i jego dru­gi prezes (po Bro­nisław­ie Majew­skim), sprawny orga­ni­za­tor życia kul­tur­al­nego w Tychach, z zawodu tech­nik górnik, fotografią zaj­mował się ama­torsko, pra­cow­ał w Zakładzie Elek­tron­i­ki Gór­niczej w Tychach.


Fot. Mieczysław Wielomski

Mieczysław Wielom­s­ki (1948–2018) – orga­ni­za­tor śląskiego środowiska fotograficznego, twór­ca takich for­ma­cji, jak Tys­ki Klub Fotograficzny KRON (1976–1983; od 1982 Samodziel­na Gru­pa Twór­cza KRON w Czechow­icach-Dziedz­i­cach), Gru­pa Twór­cza HARD, Land­skapiś­ci, Pic­to­r­i­al Team, Sto­warzysze­nie Fotograficzne „Prze­ciw Nicoś­ci”. Każ­da z nich odzwier­cied­lała aktu­alne zain­tere­sowa­nia twór­cy możli­woś­ci­a­mi krea­cyjny­mi fotografii, od klasy­cznego doku­men­tu po cyfrowe przetworzenia. Członek Okręgu Śląskiego Związku Pol­s­kich Artys­tów Fotografików (od 1985) i Fotok­lubu Rzeczy­pospo­litej Polskiej.


Fot. Zbig­niew Zalewski

Zbig­niew Zalews­ki (ur. 1951) – członek KRONU (1978–1983), posi­a­da uprawnienia instruk­to­ra fotografii. Zor­ga­ni­zował i prowadz­ił ciem­nie oraz kół­ka fotograficzne w Szkole Pod­sta­wowej nr 18 w Tychach oraz w hotelu robot­niczym Przed­siębiorstwa Ciężkiego Sprzę­tu Budowlanego Budown­ict­wa Węglowego w Tychach, gdzie pra­cow­ał jako instruk­tor kul­tur­al­no-oświa­towy (1977–1981). Przez pon­ad trzy­dzieś­ci lat akty­wny dzi­ałacz PTTK – m.in. prze­wod­nik GOT i OTP, strażnik ochrony przy­rody. W 1987 roku otrzy­mał tytuł Instruk­to­ra Fotografii Kra­joz­naw­czej PTTK. Uzyskał akcep­tac­je prac i nagrody na kilkudziesię­ciu konkur­sach kra­jowych, m.in. Grand Prix w konkur­sie „Moje mias­to – moja uli­ca” orga­ni­zowanym przez Wojew­ódz­ki Ośrodek Kul­tu­ry w Katow­icach (1983).


kura­torzy: Eweli­na Laso­ta, Michał Łuczak
koor­dy­nac­ja pro­dukcji: Doro­ta Kordys, Alek­san­dra Matuszczyk
pro­dukc­ja: Alek­sander Cechanow­icz, Tomasz Lis, Krys­t­ian Banik
post­pro­dukc­ja i przy­go­towanie fotografii do druku: Krzysztof Krzysztofiak
druk fotografii: Moja Pra­cow­n­ia Krzysztof Szewczyk
iden­ty­fikac­ja wiz­ual­na: Marcin Kasperek KLARstudio.pl
pro­gram eduka­cyjny: Natalia Sitko, Eweli­na Laso­ta, Sto­warzysze­nie Przestrzeń Otwarcia
pro­moc­ja: Agniesz­ka Woszczyńs­ka, Gabriela Oleksy
dzi­ała­nia dostęp­noś­ciowe dla osób niewidomych, słabowidzą­cych i Głuchych: Fun­dac­ja Kataryn­ka, Alic­ja Maciejew­s­ka, Ire­na Piecha
tłu­macze­nie z języ­ka pol­skiego na ukraińs­ki: Roman Mar­tin, Sofi­ia Moseichuk

więcej: https://muzeum.tychy.pl/wystawa/tyski-klub-fotograficzny-kron-slask-1978–1983/