Kuratorki wystawy: Zofia Augustyńska-Martyniak, Danuta Kowalik-Dura oraz Katarzyna Łata zapraszają w środę, 22 września 2021 roku, o godzinie 18:00, na wernisaż wystawy fotografii Jerzego Lewczyńskiego i Zofii Rydet „Retoryka pustki” w Galerii Miasta Ogrodów (2‑piętro) Katowice Miasto Ogrodów, plac Sejmu Śląskiego 2.
“Retoryka pustki. Lewczyński/ Rydet. Artystyczny dialog.
Zestawienie w jednej przestrzeni wystawienniczej prac dwóch autorów wywodzących się z jednego pokolenia i jednego środowiska twórczego
mających podobne doświadczenia życiowe i drogę edukacji artystycznej, stanowi konfrontację rożnych sposobów obrazowania i ukazuje bogate spectrum
eksploatowanych motywów. Kilka dekad aktywności twórczej i poszukiwań formalnych pozwala na wpisanie ich osobowości w obszar najważniejszych doświadczeń w zakresie konstytuowania się fotografii jako samodzielnej dziedziny sztuki. Pokaz prac, ponad walory poznawcze, eksponuje ponadczasowość ich dorobku wyrażającą się w eksperymentatorskim podejściu do fotografii i umiejętności wykorzystania możliwości tego medium poprzez rozwój nowatorskich i zindywidualizowanych środków wyrazu. Działania Zofii Rydet i Jerzego Lewczyńskiego dotykają istoty samego medium, granic jego potencjału, możliwości kreacji i miejsca fotografii we współcześnie rozwijanych sztukach wizualnych.” D. Kowalik-Dura
Jerzy Lewczyński ( 1924–2014) — jest uznawany za jednego z najznakomitszych artystów fotografików. Po II wojnie światowej osiadł w Gliwicach, gdzie ukończył studia politechniczne i związał się z miejscowym środowiskiem fotograficznym. Tutaj spotkał swych mentorów i ukształtował własną postawę twórczą. W 1958 roku został członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików, zasiadał w Radzie Artystycznej, a w latach 1975–1984 był jej przewodniczącym. W latach 1988 — 1993 był wykładowcą Wyższego Studium Fotografii ZPAF w Warszawie.
W 1959 roku, wraz ze Zdzisławem Beksińskim i Bronisławem Schlabsem, zorganizował w Gliwickim Towarzystwie Fotograficznym wystawę Pokaz zamknięty, która stała się szeroko znana pod nazwą antyfotografii. Nowatorska forma prezentacji prac ujętych w zestawy okazała się przełomową w tym okresie dla rozwoju fotografii w Polsce, wyprzedzając konceptualistyczne koncepcje rozwijane w kolejnych latach w sztuce światowej.
Czynny na polu fotografii przez prawie siedem dekad uczestniczył w ważnych dla polskiej fotografii wydarzeniach i wystawach mając niewątpliwy wpływ na ich wymowę i charakter .
Były to min. Fotografia subiektywna,1968, Fotografowie poszukujący, 1971, Stany graniczne fotografii, 1977. W 1991 roku przygotował wraz ze Zdzisławem Pacholskim wystawę 70 lat polskiej fotografii awangardowej .
W latach 90. sformułował ostatecznie teoretyczną koncepcję swej twórczości “archeologię fotografii”, którą wypracowywał od końca lat 60. Jej założenia sprowadzały się do włączenia w twórczość i dyskurs teoretyczny prac innych autorów, reprodukcji przedmiotów i miejsc zapomnianych, zniszczonych, by badać, komentować zdarzenia i fakty dziejące się w tzw. przeszłości fotograficznej, bowiem oddziaływają ona na dzisiejsze warstwy kulturowe, tworząc swoistą ciągłość . Zajmował się także historią fotografii i krytyką oraz publicystyką. Jest autorem Antologii fotografii polskiej 1839–1989 , która ukazała się 1999 roku i jest pierwszą tego typu publikacją w Polsce.
Działania artystyczne i teoretyczne Jerzego Lewczyńskiego w dziadzinie fotografii jako prekursorskie przyczyniły się pojmowania jej jako samodzielnej dyscypliny sztuki.
Zofia Rydet (1911 — 1997) – jedna z najwybitniejszych polskich artystek fotografek. Uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami. Fotografią zainteresowała się w połowie lat 50. XX w. Była związana z Gliwickim Towarzystwem Fotograficznym. Była członkinią Związku Polskich Artystów Fotografików. Czerpała inspiracje z reportażu i fotografii nowoczesnej (m.in. Jerzego Lewczyńskiego i Zdzisława Beksińskiego), portretowej, makrofotografii. Od lat 60. czynnie uczestniczyła w życiu artystycznym. W 1961 roku z wielkim sukcesem pokazała w Galerii Krzywe Koło w Warszawie cykl Mały człowiek, poświęcony dzieciom. Autorka cykli min: Czas przemijania, Nieskończoność dalekich dróg, Suita śląska. Jej zestaw fotografii Obsesje, który prezentowała na w wystawach : Fotografia subiektywna,1968 i Fotografowie poszukujący, 1971 zyskał przychylność teoretyków fotografii. Szczególnie miejsce w jej twórczości zajmują fotograficzne kolaże. Są przejawem jej kreacyjnych pomysłów. Ich ucieleśnieniem jest album Świat uczuć i wyobraźni Zofii Rydet, 1979 r. W latach 1978–1990 realizowała cykl Zapis socjologiczny. Próbowała przy pomocy fotografii stworzyć obraz społeczeństwa, przede wszystkim wiejskiego. Z codzienności wydobywała dostojeństwo, bohater prac – zwykły człowiek urastał do rangi centralnej postaci, kreatora własnego świata. Motywem który pojawia się nagminnie w jej ostatnim okresie twórczości jest problem przemijania, starości, samotności. Symbolicznie ujęła go w zestawie Nieskończoność dalekich dróg, 1988 r. metaforycznie przenosząc obraz końca dróg poza widzialny horyzont.
W 2011 roku powstała Fundacja im. Zofii Rydet, która prowadzi działania archiwizacyjne i badawcze nad dorobkiem artystki. Jej celem jest merytoryczne opracowanie całości Zbioru, z naciskiem na świeże spojrzenie i współczesne ujęcie twórczości Rydet.
Jerzy Lewczyński tak oceniał jej twórczość : „Potężny imperatyw twórczej wypowiedzi przy pomocy fotografii pozostawił na zawsze Zofię Rydet w historii Polskiej Fotografii i Kulturze”
Wystawa jest częścią zadania “W LUSTRZE FOTOGRAFII. O FOTOGRAFII NA ŚLĄSKU PO 2010”, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Wystawę będzie można oglądać do 28 listopada 2021. Galeria jest czynna od wtorku do niedzieli, 11:00 — 19:00. Wstęp wolny.